Lo ngại nguồn lực xã hội bị “chôn” trong bất động sản

Tại phiên làm việc chiều 15/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ liên quan công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2023. 

Thẩm tra các nội dung được Chính phủ nêu trong báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, song công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí vẫn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế, nguy cơ dẫn đến tham nhũng, tiêu cực.

Trong đó, ông Mạnh dẫn chứng còn nhiều vi phạm trong quản lý, sử dụng tài nguyên đất đai, khoáng sản, tài nguyên rừng, tài nguyên nước. Tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai của các dự án chậm do đưa vào sử dụng, để hoang hóa, đất của các nông lâm trường…

Cả nước hiện còn 404/908 dự án, công trình không đưa đất vào sử dụng, chậm đưa đất vào sử dụng với diện tích là 18.308/28.155 ha chưa được xử lý.

Đáng lưu ý, cơ quan thẩm tra đánh giá còn tồn tại, lãng phí trong triển khai các dự án đầu tư bất động sản.

“Nguyên nhân chủ yếu là vướng mắc về pháp lý triển khai dự án trong đó có quy định về phương pháp định giá đất; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cơ chế phối hợp trong công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, tái định cư, thu hồi đất”, ông Mạnh nêu. 

Theo ông, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc huy động dẫn đến nhiều dự án phải giãn tiến độ, dừng triển khai; cũng như khó khăn về thanh khoản, dòng tiền, đặc biệt trong bối cảnh áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp vào các tháng cuối năm 2023.

Cho ý kiến về nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhận định thời gian qua, nhiều công trình quan trọng quốc gia đã hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng, tiến độ triển khai tích cực. Tuy nhiên, ông nhận thấy vẫn còn khá nhiều công trình bị chậm.

“Qua giám sát, nhiều dự án thu hồi đất không đạt, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công, không đạt tiến độ Quốc hội giao. Cảng hàng không đang thi công theo Nghị quyết 94 (sân bay Long Thành – PV) cũng đang chậm, những công trình quan trọng đều chậm”, ông Thanh nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nhận định chất lượng của công tác chuẩn bị đầu tư chưa tốt, dẫn đến một số công trình mới hoàn thành, đưa vào vận hành đã phải sửa đổi, điều chỉnh ngay. Ông đề nghị rút kinh nghiệm vấn đề này.

Ngoài ra, một số công trình chậm tiến độ như cao tốc An Giang – Cần Thơ – Sóc Trăng bị thiếu vật liệu; hoặc với dự án vành đai 4 – vùng thủ đô, công tác chuẩn bị chưa tốt khiến chi phí thu hồi đất, bồi thường tái định cư qua kiểm toán Hưng Yên, Bắc Ninh tăng nhiều nghìn tỷ. 

“Nhiều người xây nhà mới bỏ ra ít tiền nhưng sửa chữa chắp vá thì tiền tăng lên rất nhiều, như thế gọi là lãng phí”, ông Thanh khẳng định việc này cần khắc phục vì sau khi dự án đội vốn, ngân sách sẽ phải chi ra để xử lý. 

Quan tâm đến vấn đề thị trường bất động sản được đề cập trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu thực tế về tình trạng đầu cơ bất động sản.  Theo đó, người có tiền cứ mua bất động sản để đấy, trong khi người có nhu cầu thì không tiếp cận, không mua được.

“Tiền cứ chảy vào đó chứ không đưa vào lao động, sản xuất. Chúng tôi đề nghị phải có giải pháp xử lý, nếu không nguồn lực xã hội, của đất nước bị chôn vào thị trường bất động sản”, ông Thanh nói, cho biết một số giải pháp đã được Ủy ban Tài chính ngân sách đề cập trong báo cáo thẩm tra. 

Theo đó, cơ quan này đề nghị Chính phủ khẩn trương hoàn thành việc xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu đất đai; giải quyết dứt điểm tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai của các dự án chậm đưa vào sử dụng, để hoang hóa, đất của các nông lâm trường, dự án bị dừng thực hiện sau thanh tra, kiểm tra, kiểm toán…