Tuyển chọn và huấn luyện chó nghiệp vụ
Trường Trung cấp 24 Biên phòng thuộc Bộ Quốc phòng hiện đang có 5 chuyên ngành đào tạo và huấn luyện chó nghiệp vụ, bao gồm chó chiến đấu, chó phát hiện ma túy, chó phát hiện chất nổ, chó tìm kiếm cứu nạn và chó giám biệt nguồn hơi hỗ trợ công tác điều tra hình sự[^1].
Để hiểu cách tuyển chọn và huấn luyện chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Thiếu tá Trần Quốc Hương, Cụm trưởng, Cụm Cơ động chó nghiệp vụ 1, Trường Trung cấp 24 Biên phòng[^1].
Tuyển chọn chó nghiệp vụ
Trước hết, chó được lựa chọn để đào tạo thành chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn phải có nguồn gốc từ giống chó Berger Đức hoặc Malinois Bỉ. Trường nhập chó bố, mẹ về và tiến hành nhân giống tại trường[^1].
Quá trình tuyển chọn chó nghiệp vụ diễn ra qua 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 là tuyển chọn chó con mới sinh dựa trên ngoại hình đẹp, không có dị tật bẩm sinh, kêu, sủa tốt và linh hoạt trong mọi động tác. Mỗi con chó được đánh số hiệu để nhận biết[^1].
Giai đoạn 2 là khi chó đạt 3 – 4 tháng tuổi, chúng sẽ bước vào khóa huấn luyện “chó choai”. Ở giai đoạn này, chó sẽ được làm quen với dây cương, cổ dề, rọ mõm và tên gọi[^1].
Khi đạt 10 – 12 tháng tuổi, các con chó sẽ được đưa vào huấn luyện chính thức theo từng chuyên ngành tùy theo khả năng, ngoại hình và thần kinh của từng con[^1].
Huấn luyện chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn
Quá trình huấn luyện chó nghiệp vụ từ 3 – 4 tháng tuổi cho đến 10 – 12 tháng tuổi bao gồm các bài học rèn tính kỷ luật và thể lực. Điều này giúp chó có tính kỷ luật cao và phản xạ tốt khi được huấn luyện chuyên ngành[^1].
Trong quá trình huấn luyện chó, người huấn luyện sử dụng tín hiệu và khẩu lệnh để điều khiển chó. Ví dụ, khẩu lệnh “vết” được sử dụng để chó truy vết, “sục” để chó lùng sục và “tiến” để chó tuần tra[^1].
Đối với chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn, quá trình huấn luyện bắt đầu với việc tập giám biệt nguồn hơi, tức là chó phân tích nguồn hơi người. Chó chỉ được huấn luyện tìm kiếm nguồn hơi người gặp nạn, không được huấn luyện tìm nguồn hơi ma túy[^1].
Giám biệt nguồn hơi và phân tích nguồn hơi
Trước khi bước vào huấn luyện chuyên ngành tìm kiếm cứu nạn, chó được huấn luyện giám biệt nguồn hơi. Khi chó đã hoàn thành bài tập này, chúng sẽ chuyển sang tìm kiếm nguồn hơi người gồm cả hơi người chết và hơi người sống[^1].
Để huấn luyện chó tìm kiếm nguồn hơi người chết, người huấn luyện sử dụng thịt lợn, trâu, bò đã thối để chó làm quen với mùi. Nguồn hơi này được chôn lấp ở các hố sâu hoặc cất giấu trong hiện trường giả sạt lở hoặc sập để chó tập tìm[^1].
Còn đối với huấn luyện tìm kiếm nguồn hơi người sống, người huấn luyện có thể bố trí người nằm trong hầm sâu hoặc cất giấu quần áo đã sử dụng trong các vụ đổ sập để chó tìm kiếm[^1].
Công tác điều tra hình sự và chó giám biệt nguồn hơi
Có thể thấy rằng quá trình huấn luyện chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn có nhiều điểm tương đồng với chó giám biệt nguồn hơi hỗ trợ công tác điều tra hình sự. Cả hai đều phải được huấn luyện giám biệt nguồn hơi, nhưng khác nhau ở nhiệm vụ chính[^1].
Chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn chỉ được huấn luyện tìm kiếm nguồn hơi người gặp nạn tại các hiện trường khác nhau. Trong khi đó, chó giám biệt nguồn hơi hỗ trợ công tác điều tra hình sự phải tìm kiếm nguồn hơi người để phục vụ việc điều tra và tìm ra thủ phạm[^1].
Quá trình huấn luyện chó giám biệt nguồn hơi hỗ trợ công tác điều tra hình sự khó khăn hơn vì nguồn hơi trong các vụ án hình sự không đặc định và có nhiều biến thể khác nhau. Điều này yêu cầu chó phải có khả năng phân tích nguồn hơi cao hơn các chó chuyên ngành khác[^1].
Với sự thính nhạy của chó, chúng có thể phát hiện được những mùi hơi mà con người không thể. Chẳng hạn, khi chúng tôi cầm một cái khăn trong tay, chó có thể phân biệt được hơi của tôi và hơi của bạn. Điều này cho thấy khả năng phân tích nguồn hơi của chó rất đặc biệt[^1].
Trong các vụ án, chó sẽ tìm kiếm các nguồn hơi khác nhau để xác định đối tượng. Ví dụ, khi có nghi vấn đối tượng liên quan đến một vụ trộm cắp, chó sẽ được huấn luyện để tìm kiếm nguồn hơi và xác định đối tượng chính xác[^1].
Quá trình chưng cất nguồn hơi trong các vụ việc rất đơn giản, chỉ cần sử dụng các vật dụng để tạo ra mẫu nguồn hơi và đảm bảo không để nó lan tỏa đi[^1].
Kết luận
Qua cuộc trò chuyện với Thiếu tá Trần Quốc Hương, chúng tôi đã hiểu được quá trình tuyển chọn và huấn luyện chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và công phu để đảm bảo chó đạt đủ khả năng và kỹ năng cần thiết để thực hiện nhiệm vụ[^1].
Mời bạn đọc tham khảo thêm tại Tin Nóng Trong Ngày.
Nguồn: dantri.com.vn