Sắp đến ngày cuối năm, vào trưa hay chiều tối ngày 30 tháng Chạp, các gia đình Việt thường tổ chức lễ cúng tất niên để chuẩn bị đón giao thừa và mời ông bà về nhà ăn Tết. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những bí quyết cúng, mâm cúng và lễ cúng tất niên để bạn có một bữa cơm cuối năm trọn vẹn và ý nghĩa.
Thời gian cúng tất niên Quý Mão 2023
Cúng tất niên có thể được tổ chức vào ngày 30 tháng Chạp (nếu là năm đủ) hoặc 29 tháng Chạp (nếu là năm thiếu). Thường thì lễ cúng diễn ra vào buổi trưa hoặc chiều tối. Tuy nhiên, gần đây nhiều gia đình có xu hướng tổ chức tất niên sớm hơn, không nhất thiết là vào ngày 30 hay 29 Tết mà có thể là sớm hơn.
Năm nay, tháng đủ nên các gia đình thường sẽ cúng tất niên vào ngày 30 Tết. Theo các chuyên gia, khung ngày giờ tốt để cúng tất niên tại gia đình hoặc cơ quan mà bạn có thể chọn:
- Ngày 28 tháng Chạp (tức 19/1/2023 dương lịch): Ngày Đinh Sửu, tháng Quý Sửu. Giờ hoàng đạo là: Tý (23 – 1h), Sửu (1 – 3h), Mão (5 – 7h), Ngọ (11h – 13h), Thân (15 – 17h), Dậu (17 – 19h).
- Ngày 29 tháng Chạp (tức 20/1/2023 dương lịch): Ngày Mậu Dần tháng Quý Sửu. Giờ đẹp gồm Dần (3 – 5h), Mão (5 – 7h), Tỵ (9 – 11h), Thân (15 – 17h).
- Ngày 30 tháng Chạp (tức 21/1/2023 dương lịch): Ngày Kỷ Mão tháng Quý Sửu. Giờ đẹp gồm Tý (23 – 1h), Sửu (1 – 3h) Thìn (7 -9h), Tỵ (9 – 11h), Mùi (13 – 15h), Tuất (19 – 21h).
Dù cúng tất niên vào thời gian nào, ý nghĩa chính vẫn là đón ông Táo và tổ tiên về nhà ăn Tết cùng con cháu, thể hiện sự sum họp, đoàn kết và ấm cúng của gia đình. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên cúng vào ngày cuối cùng trong năm để tuân theo phong tục truyền thống.
Mâm cúng tất niên gồm những gì?
Mâm cúng tất niên Miền Bắc
Đối với người Miền Bắc, mâm cúng tất niên luôn phải đầy đủ. Mâm cỗ nhỏ gồm 4 bát, 4 đĩa; mâm cỗ lớn có 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa. Có nhà còn xếp mâm cỗ lớn thành từ 2 đến 3 tầng.
Mâm cỗ nhỏ gồm 4 bát: Bát giò heo hầm măng lưỡi lợn, bát bóng thả, bát miến, bát mọc. Mâm cỗ nhỏ gồm 4 đĩa: đĩa giò lụa, đĩa chả quế, đĩa thịt gà, đĩa thịt heo.
Mâm cúng tất niên Miền Trung và Nam
Tương tự người Miền Bắc, người Miền Trung và Nam cũng bận rộn chuẩn bị mâm cúng tất niên. Mâm cỗ Tết ở Miền Trung không yêu cầu số lượng 4-4, 6-6 hoặc 8-8 bát đĩa như người Miền Bắc. Tuy nhiên, vẫn có những món đặc sản không thể thiếu như giò lụa, thịt gà, thịt lợn, măng khô, miến xào.
Ở Miền Nam, mâm cỗ tất niên thường có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt và những món nguội khác. Các món không thể thiếu bao gồm bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, canh măng, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, thịt lợn luộc, đĩa dưa giá, đĩa nem, đĩa chả giò và củ kiệu.
Văn khấn cúng tất niên Quý Mão 2023
Văn khấn cúng tất niên là một phần quan trọng của lễ cúng. Dưới đây là một bài văn khấn được trích từ “Văn khấn cổ truyền Việt Nam – NXB Văn hóa – Thông tin”:
“Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …Tín chủ (chúng) con là: …Ngụ tại…Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).”
Lưu ý khi cúng tất niên
Cúng tất niên không cần quá trang trọng nhưng cũng không được chuẩn bị sơ sài. Dù chuẩn bị mâm cúng ít hay nhiều, bạn cần chu đáo và sạch sẽ. Trước khi cúng, hãy dọn dẹp bàn thờ và nhà cửa để tạo không gian trang nghiêm và tươm tất.
Tất niên là bữa cơm sum vầy của gia đình, vì vậy cần có đủ thành viên để thể hiện sự sum họp và ấm cúng. Đây cũng là thời điểm để gia đình sum vầy và đoàn tụ sau một năm làm việc vất vả. Do đó, hãy tránh cãi nhau, chửi mắng và thay vào đó, nói những chuyện vui và những điều tốt lành.
FAQs
Nên cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà?
Theo các chuyên gia văn hóa, lễ cúng tất niên thường được tổ chức ở bàn thờ gia tiên và thần linh trong nhà. Trước ngày cúng tất niên, dọn dẹp và bày biện bàn thờ cho sạch sẽ. Ngày cúng, mọi thành viên gia đình cùng quây quần, nấu bữa cơm cuối năm để dâng lên thần linh và gia tiên. Nếu gia đình khá giả, có thể tổ chức lễ cúng tất niên ở ngoài sân, ngoài trời, tuy nhiên điều này không bắt buộc.
Mâm cúng tất niên nên cúng chay hay cúng mặn?
Cúng chay hay mặn trong đêm giao thừa tùy vào văn hóa và tín ngưỡng của từng hộ gia đình, từng vùng miền. Với Phật tử, thường cúng tất niên bằng đồ chay. Còn với mọi người khác, có thể cúng các món chay và cúng các món mặn, ngọt, xào, chiên.
Dù mâm cúng mặn hay chay, phức tạp hay đơn giản, quan trọng nhất vẫn là giữ lòng thành kính và biết ơn tổ tiên. Hãy lưu ý những điều trên khi lên thực đơn cúng tất niên.
Lễ cúng tất niên gồm những gì?
Lễ cúng tất niên không thể thiếu hai lễ vật quan trọng là hương đèn (hoặc nến) và mâm ngũ quả. Đối với hương đèn, nếu không có ánh sáng, bạn có thể chọn nến thay thế. Bạn nên đặt hai đèn hoặc hai nến ở hai bên bàn thờ để tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời.
Mâm ngũ quả không thể thiếu trong lễ cúng tất niên. Hãy chọn quả tươi, chín đều, đẹp mắt và không bị thối. Đặc biệt, không sử dụng trái cây giả để cúng. Vị trí đặt mâm ngũ quả cần phù hợp và không che mất trục khí chính trên bàn thờ. Đồng thời, tránh sử dụng hoa giả hoặc hoa nhựa để dâng cúng gia tiên.
Chúng tôi hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu sâu hơn về cúng tất niên và chuẩn bị một bữa cơm trọn vẹn và ý nghĩa cho ngày cuối năm. Nếu bạn cần mua đậu, nấm, đồ khô và các vật phẩm khác để làm đồ cúng, hãy ghé thăm Phong Thủy 69 – nơi cung cấp đa dạng sản phẩm phong thủy cho gia đình bạn.
© 2023, Nóng Trong Ngày. ( Theo : www.tintamlinh.com )