40 nước kêu gọi Nga trao trả nhà máy hạt nhân Ukraine

Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại Tổ chức Quốc tế ở Vienna và một số nước hôm 14/8 đã ra tuyên bố chung, kêu gọi Nga trao trả quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho Ukraine.

“Việc triển khai binh sĩ và khí tài Nga tại cơ sở hạt nhân này là không thể chấp nhận được”, tuyên bố có chữ ký của 42 nước, trong đó gồm toàn bộ EU cũng như Mỹ, Anh, Australia, New Zealand, Na Uy, Nhật Bản và một số nước khác nêu rõ.

Các nước này cáo buộc Nga vi phạm “các nguyên tắc về an ninh, an toàn hạt nhân mà tất cả thành viên của IAEA cam kết tuân thủ”. Thông cáo chung kêu gọi Nga trao trả quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho Ukraine bởi vì chỉ khi đó chuyên gia của IAEA mới có thể tiếp cận và thị sát nhà máy.

Họ cũng bày tỏ ủng hộ kế hoạch của Tổng giám đốc IAEA về các nỗ lực nhằm đảm bảo an ninh cho nhà máy Zaporizhzhia.

Nhà máy Zaporizhzhia nằm ở thành phố Energodar, miền Nam Ukraine và là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Quân đội Nga đã kiểm soát khu vực này từ giữa tháng 3. Hiện tại, nhà máy vẫn hoạt động khoảng 70% công suất để cung cấp điện cho các khu vực do Nga kiểm soát và dự kiến truyền tải điện cho bán đảo Crimea.

Ukraine và các đồng minh phương Tây cáo buộc Nga đưa binh sĩ và khí tài đến nhà máy Zaporizhzhia, biến nơi này thành căn cứ quân sự. Trong khi đó, Moscow cảnh báo nguy cơ một thảm họa hạt nhân do lực lượng của Ukraine pháo kích nhà máy.

Đáp lại cáo buộc này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng Moscow đang tìm cách “khiến Ukraine và toàn bộ thế giới tự do phải sợ hãi”. Ông tuyên bố, lực lượng của Ukraine sẽ nhắm mục tiêu vào binh sĩ Nga pháo kích nhà máy Zaporizhzhia hoặc sử dụng nó làm căn cứ quân sự, cứ điểm để thực hiện các đợt tấn công quân đội Ukraine.

“Mỗi lính Nga bắn vào nhà máy hoặc sử dụng nhà máy làm chỗ ẩn nấp đều phải hiểu rằng họ sẽ trở thành mục tiêu đặc biệt cho các nhân viên tình báo, đặc nhiệm và quân đội chúng tôi”, Tổng thống Zelensky cảnh báo.