Thống nhất phương án thu hồi đất xây nhà ở thương mại trình Quốc hội

Luật Đất đai sửa đổi là nội dung đầu tiên được đặt lên bàn nghị sự tại kỳ họp bất thường lần thứ 5 của Quốc hội, khai mạc sáng 15/1. Đây là kỳ họp thứ tư Quốc hội bàn thảo về việc sửa đổi Luật Đất đai – dự luật đã lỡ hẹn thông qua tại kỳ họp thứ 6.

Đảm bảo hài hòa lợi ích giữa nhà đầu tư và người bị thu hồi đất

Trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai sửa đổi gửi tới các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết 18 vấn đề báo cáo, xin ý kiến tại kỳ họp thứ 6 đến nay đã được thống nhất.

Một trong số nội dung đó là quy định thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ (khoản 27 Điều 79).

Trước đó, có ý kiến đề nghị làm rõ dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ có bao gồm dịch vụ vui chơi, giải trí hay không, để tránh phát sinh những tranh chấp và nhận thức pháp lý khác nhau trong quá trình thực hiện.

Với loại dự án này, một số ý kiến cũng cho rằng trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất, phải có chính sách bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà đầu tư và người bị thu hồi đất.

Một số ý kiến đề nghị bổ sung thu hồi đất đối với dự án khu đô thị, nội dung chưa có trong dự thảo luật.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị bổ sung dự án “khu đô thị mới” (có quy mô sử dụng đất trên 300ha và phù hợp với quy hoạch xây dựng và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất) là một trong các trường hợp được Nhà nước thu hồi đất.

Tiếp thu các ý kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết Dự thảo lần này quy định theo hướng chỉ thu hồi đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ, khi là “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị”.

Tính chất của dự án khu đô thị thuộc trường hợp xem xét thu hồi cũng được làm rõ hơn, là “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng”.

Không lo thất thu ngân sách vì chênh lệch địa tô

Quy định về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất cũng là vấn đề còn có ý kiến khác nhau trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai sửa đổi.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết có ý kiến lo ngại việc không phân biệt loại đất khi làm dự án nhà ở thương mại sẽ thất thu ngân sách Nhà nước do chênh lệch địa tô.

Nhưng theo quy định của Luật Đất đai, khi chuyển mục đích từ loại đất hiện có sang thực hiện nhà ở thương mại, chủ đầu tư buộc phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính cho Nhà nước đối. Vì thế, việc lo ngại Nhà nước sẽ thất thu là không có cơ sở.

Ngoài ra, ý kiến này cho rằng cần sửa đổi quy định về quy hoạch để cho phép doanh nghiệp đang sử dụng các loại đất có nguồn gốc do thừa kế, tặng cho, do thỏa thuận mua lại trước đây, được chuyển sang làm dự án đất ở và thương mại dịch vụ nếu phù hợp.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự thảo luật thống nhất quy định theo hướng chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với đất ở.

Với trường hợp đang có quyền sử dụng đất, chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại nếu đó là đất ở hoặc đất ở và đất khác (không phải đất ở, bao gồm cả đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp).

Trước đó, tại thông báo kết luận phiên họp thứ 29 cho ý kiến về dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thể hiện ý kiến về việc này.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng trường hợp cần thiết, Chính phủ nghiên cứu, xây dựng đề án thí điểm trình cấp có thẩm quyền cho phép thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất ngoài quy định của Luật.

Đối với các vướng mắc thực tiễn, cần bám sát chỉ đạo của cấp có thẩm quyền để có phương án xử lý cụ thể, không luật hóa các quy định mang tính chất xử lý tình huống, hợp thức hóa sai phạm.

Sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật Đất đai sửa đổi gồm 16 chương và 260 điều, bỏ 5 điều, sửa đổi, bổ sung tại 250 điều so với dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp thứ sáu.

Quốc hội dự kiến bấm nút thông qua Luật Đất đai sửa đổi tại phiên bế mạc kỳ họp bất thường lần thứ năm, sáng 18/1.