Chú ý đến nguy cơ ngộ độc botulinum sau khi ăn chả lụa
Trong thời gian ngắn, ít nhất 6 người tại TPHCM (bao gồm 3 trẻ em và 3 người lớn) đã phát hiện mắc ngộ độc botulinum và phải nhập viện điều trị. Trong số đó, có 5 trường hợp bị ảnh hưởng sau khi ăn bánh mì kèm chả lụa được sản xuất tại một cơ sở ở TP Thủ Đức.
Sự nguy hiểm của ngộ độc botulinum và chi phí điều trị
Vào ngày 14/5, Bệnh viện Nhi Đồng 2 đã tiếp nhận 3 anh em, gồm N.Đ. (13 tuổi), N.H. (14 tuổi) và N.X. (10 tuổi), đến từ TP Thủ Đức, vì triệu chứng yếu chi dưới tăng dần và suy hô hấp. Người nhà của các em cho biết vào ngày 13/5, các em đã ăn chả lụa không rõ nguồn gốc, do người dì mua về và có dấu hiệu hư hỏng. Vào chiều cùng ngày, các em bắt đầu có các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, nôn ói, đau bụng và tiêu lỏng. Trong số đó, bé N.Đ. suy hô hấp nặng, phải thở máy và được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực – Chống độc (ICU). Sau khi được chẩn đoán mắc ngộ độc botulinum, các em đã được sử dụng 2 lọ thuốc giải BAT còn lại của Bệnh viện Chợ Rẫy và sức khỏe của họ đã dần cải thiện. Tuy nhiên, đến ngày 18/5, tình trạng của em N.X. bất ngờ trở nặng và đã phải chuyển từ khoa Nội tổng hợp vào khoa ICU.
Bác sĩ cho biết, với những độc tố đã bám vào dây thần kinh từ trước, thuốc kháng độc tố BAT sẽ không có tác dụng trung hoà. Điều này làm cho tình trạng bệnh nhân tiếp tục diễn triển nặng nề. Do đó, việc sử dụng thuốc giải cần phải thực hiện càng sớm càng tốt.
Thêm vào đó, vào ngày 13/5, hai anh em ruột khác (18 tuổi và 26 tuổi, ngụ TP Thủ Đức) cũng đã ăn bánh mì kèm chả lụa mua ngoài đường, và một người đàn ông 45 tuổi đã ăn một loại mắm để lâu ngày. Sau khi ăn, 3 bệnh nhân này đã có triệu chứng rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, đau đầu, đau bụng và tiêu chảy, và từ ngày 15/5, họ đã cảm thấy yếu cơ, khó nuốt. Bệnh nhân 18 tuổi đã nhập viện Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM, trong khi người anh 26 tuổi bị nhẹ hơn nên tự điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Sau đó, người đàn ông 45 tuổi cũng nhập viện Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Với những triệu chứng điển hình như vậy, các bác sĩ tại 3 bệnh viện đã nhanh chóng nghi ngờ đến ngộ độc botulinum và tổ chức hội chẩn để thống nhất chẩn đoán. Trong số đó, bệnh nhân 45 tuổi đã được lấy mẫu để xét nghiệm tại Viện Vệ sinh Dịch tễ TPHCM và kết quả xác định đã nhiễm độc tố botulinum.
Hiện tại, hai trường hợp 18 tuổi và 45 tuổi đã bị liệt cơ, không thể tự thở, trong khi bệnh nhân 26 tuổi cũng có nguy cơ diễn triển nặng, vì đã không còn thuốc giải BAT.
Trước tình hình này, các bác sĩ chỉ có thể hỗ trợ điều trị theo triệu chứng, nuôi dưỡng và chăm sóc tích cực cho bệnh nhân theo phác đồ điều trị không sử dụng thuốc giải của Bộ Y tế. Các bác sĩ cũng cho biết rằng bệnh nhân có thể mắc phải nhiễm trùng phụ và những biến chứng nặng nề như suy dinh dưỡng do thở máy kéo dài hoặc liệt hoàn toàn dẫn đến tắc mạch…
Cảnh báo về thói quen ăn uống và chế biến thực phẩm nguy hiểm
Tiến sĩ, bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) cho biết, ngay cả ở Mỹ – một quốc gia có sự nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm hàng đầu, vẫn có từ 150 đến 300 trường hợp ngộ độc botulinum mỗi năm. Điều này cho thấy, tình trạng ngộ độc botulinum không phải là hiếm gặp.
Ở Việt Nam, trước đây khả năng chẩn đoán ngộ độc botulinum còn hạn chế. Cho đến năm 2020, chùm ca bệnh botulinum đầu tiên được phát hiện, thông qua sự cộng tác giữa Bệnh viện Chợ Rẫy, Viện Vệ sinh Dịch tễ TPHCM và một số đơn vị khác. Điều này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức về loại bệnh này trong cộng đồng y tế trên toàn quốc.
Theo bác sĩ Hùng, độc tố botulinum do một loại vi khuẩn Clostridium botulinum gây ra, sống trong môi trường thiếu oxy (không khí có nồng độ oxy rất thấp). Nói cách khác, trong môi trường không khí thông thường, vi khuẩn botulinum không thể tồn tại, vì vậy người ta không nhiễm bệnh khi hít phải chúng. Tuy nhiên, khi đặt trong môi trường thiếu oxy, vi khuẩn sẽ tự tái sinh.
Chuyên gia cho biết, vi khuẩn botulinum có khả năng phát triển trong mọi thức ăn đã được chế biến, đóng gói hoặc đóng hộp không có oxy, do đó, nguy cơ nhiễm độc luôn tiềm ẩn. Để phòng ngừa bệnh, cần tuân thủ các giai đoạn khác nhau. Giai đoạn đầu tiên là khi mua thực phẩm về để chế biến (đặc biệt là các loại thực phẩm đóng chai, hủy bỏ), người dân cần làm việc trong một môi trường sạch sẽ, vệ sinh thường xuyên để tránh bụi bẩn và cát bám vào thực phẩm, từ đó tránh sự nhiễm khuẩn.
Giai đoạn thứ hai là quá trình đóng gói. Chuyên gia khuyên người dân không nên đóng gói thức ăn quá kín, trừ khi có kỹ thuật khử khuẩn an toàn như các nhà sản xuất. Thay vào đó, người dân có thể bảo quản thực phẩm với độ chua hoặc độ mặn trên 5% bằng cách dùng 5% gam muối/100g thực phẩm. Vi khuẩn sẽ không phát triển trong môi trường quá mặn.
Khi đến giai đoạn sử dụng thức ăn, người dân cần kiểm tra cẩn thận các thông tin về hạn sử dụng trên bao bì. Đây là khoảng thời gian mà vi khuẩn không phát triển. Tuyệt đối không ăn thực phẩm quá hạn sử dụng hoặc hộp bên ngoài đã bị biến dạng, vì không chỉ có vi khuẩn botulinum mà còn các loại vi khuẩn khác có thể gây ngộ độc và tạo ra khí gây biến dạng thực phẩm. Một số loại thực phẩm có thể được nấu sôi ở nhiệt độ 100 độ trong 10-15 phút để tiêu diệt vi khuẩn và giảm nguy cơ ngộ độc.
“Những trường hợp bệnh nhân gần đây đều đã ăn chả lụa được đựng bằng bao ni lông rất kín. Khi mở ra, chả lụa đã chảy nước và có mùi vị không bình thường, do đó nguy cơ nhiễm độc rất cao,” – chuyên gia phân tích.
Kết luận
Ngộ độc botulinum là một bệnh nguy hiểm mà chúng ta cần phải cảnh giác. Trong quá trình ăn uống và chế biến thực phẩm, cần tuân thủ quy trình vệ sinh và làm việc trong môi trường sạch sẽ. Nếu có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ liên quan đến ngộ độc botulinum, hãy nhanh chóng tìm đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tin Nóng Trong Ngày hy vọng rằng thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguy cơ và cách phòng ngừa ngộ độc botulinum, từ đó bảo vệ sức khỏe cho bạn và gia đình. Tin Nóng Trong Ngày sẽ tiếp tục cập nhật những thông tin hữu ích về sức khỏe cho bạn.